هر عامل خطر به تنهایی مسئول مرگ چند ایرانی است؟!

یادداشت از: دکتر نادر جهان مهر- متخصص اقتصاد سلامت/ این سوالی است که بسیاری از ما در ذهن داریم ولی شاید به طور شفاف به جواب آن نرسیده ایم. با استفاده از آخرین نتایج مطالعه بار بیماریها (IHME-GBD) در سال 2019 می توانیم به این سوال پاسخ دهیم. این مطالعه بر اساس داده های جمع آوری شده از سراسر جهان، بار بیماری و مرگ و میر ناشی از بیش از 300 عامل خطر را محاسبه می کند. در این پست، برخی از این داده ها را با شما به اشتراک می گذارم و نشان می دهم که چه عواملی بیشترین تاثیر را بر میزان مرگ ایرانی ها دارند.

در سال 2019 و قبل از شروع همه گیری کووید 19 تعداد 391 هزار نفر در ایران فوت کرده اند. هر عامل خطر، به تنهایی مسئول مرگ بخشی از مردم کشورمان به تفکیک گروه های مختلف سنی در این سال بوده است. برای مثال، فشار خون بالا به تنهایی مسئول مرگ 99,939 نفر از تمام سنین در کشور بوده است.

در ادامه عوامل خطر اصلی مرگ را می نویسم، بقیه را در تصاویر نگاه کنید:

پنج عامل خطر اصلی مرگ برای تمام سنین:

1- فشار خون بالا: 99,939 نفر
2- قند خون بالا: 68,121 نفر
3- چاقی: 61,415 نفر
4- کلسترول بالا: 52,530 نفر
5- آلودگی هوا: 43,203 نفر

سه عامل خطر اصلی مرگ در گروه سنی زیر 5 سال:

1- وزن کم هنگام تولد: 6,254 نفر
2- آلودگی هوا: 989 نفر
3- تلف شدن کودکان: 498 نفر

پنج عامل خطر اصلی مرگ در گروه سنی 15-49 سال:

1- چاقی: 6,410 نفر
2- فشار خون بالا: 6,143 نفر
3- کلسترول بالا: 6,018 نفر
4- آلودگی هوا: 4,072 نفر
5- سیگار کشیدن: 3,925 نفر

پنج عامل خطر اصلی مرگ در گروه سنی بالای 70 سال:

1- فشار خون بالا: 63,852 نفر
2- قند خون بالا: 46,371 نفر
3- چاقی: 31,181 نفر
4- کلسترول بالا: 29,402 نفر
5- آلودگی هوا: 22,960 نفر

این داده ها به ما نشان می دهند که چه عوامل خطری در کشور ما خطرناک تر هستند و چه راه هایی برای پیشگیری و کاهش خطرات آنها وجود دارد. همچنین به ما نشان می دهند که چه عواملی برای گروه های مختلف سنی مهم تر بوده و برای سیاست گذاری و مدیریت سلامت اولویت دارند.

این داده ها به ما فرصت می دهند تا با داشتن شواهد علمی، بتوانیم با مسئولین و سازمان های مربوطه در ارتباط بوده و از آنها خواستار اقدامات لازم برای بهبود سلامت عمومی باشیم.
با ارائه این داده ها می توانیم به صورت شفاف و قابل فهم، مخاطبان خود را از وضعیت فعلی و چالش های موجود آگاه کنیم و از آنها حمایت و همکاری بخواهیم.

مثلا یک اولویت جدی سیاست گذاری بر اساس همین داده ها نیاز به مداخلات جدی برای کاهش آلودگی هوا می باشد. آلودگی هوا عامل خطری است که در تمام گروه های سنی تاثیر می گذارد و مسئول مرگ 43,203 نفر از تمام سنین، 989 نفر از گروه سنی زیر 5 سال و 22,960 نفر از گروه سنی بالای 70 سال بوده است. برای کاهش آلودگی هوا در کشور ما باید از منابع انرژی پاک و تجدید پذیر استفاده کنیم، مصرف سوخت های فسیلی را کاهش دهیم، حمل و نقل عمومی را ترویج کنیم، کیفیت هوا را پایش و اطلاع رسانی کنیم و استانداردهای زیست محیطی را اجرا کرده و ارتقا دهیم.